Przejd藕 do Samog艂oski, Sp贸艂g艂oski, Niekt贸re po艂膮czenia


Tak jak powiedzia艂em, na pocz膮tku najtrudniejsz膮 rzecz膮 jest wymowa. Dlatego te偶 nie musisz od razu zapami臋tywa膰 tego wszystkiego. Mo偶esz po prostu pobie偶nie przeczyta膰 to, by og贸lnie zorientowa膰 si臋 w zasadach i dopiero gdy rozszerzysz swoj膮 wiedz臋 o szwedzkim, mo偶esz wr贸ci膰 i pr贸bowa膰 uczyni膰 swoj膮 wymow臋 bardziej szwedzk膮. To, na co powiniene艣 zwr贸ci膰 szczeg贸ln膮 uwag臋, to jest rozdzia艂 brzmienie i akcent oraz fonemy napisane pogrubion膮 czcionk膮.


J臋zyk szwedzki ma dwa rodzaje akcentu wymowy - akutowy i grawisowy. Akutowy akcent jest taki sam jak w wielu j臋zykach. Ton opada tak jak w angielskim s艂owie speaker. Ten akcent wyst臋puje w jednosylabowych i niekt贸rych dwu- lub wi臋cej sylabowych s艂owach.

Akcent grawisowy jest charakterystyczny dla j臋zyka szwedzkiego i wyst臋puje w wi臋kszo艣ci s艂贸w o wi臋cej ni偶 jednej sylabie. Tutaj ton tak偶e opada na pierwszej sylabie, lecz druga zaczyna si臋 od wy偶szego poziomu ni偶 pierwsza i zdarza si臋 mocny akcent. Wi臋kszo艣膰 szwedzkich wielosylabowych s艂贸w ma g艂贸wny akcent na pierwszej sylabie i akcent grawisowy na jednej z nast臋pnych.

B臋d臋 zaznacza艂 wielosylabowe s艂owa u偶ywaj膮c akcentu akutowego z apostrofem (') przed akcentowan膮 sylab膮.

S艂owa u偶ywaj膮ce akcentu grawisowego b臋d膮 oznaczane gwiazdk膮 (*) na g艂贸wnej akcentowanej sylabie i, je艣li zajdzie potrzeba, apostrofem za sylab膮 z wy偶szym poziomem.

Nast臋puj膮cy wykres ilustruje poziom akcentu grawisowego w szwedzkim s艂owie *tala = m贸wi膰.

Tu jest par臋 ko艅c贸wek, wszystkich, jakie u偶ywaj膮 akcentu akutowego, akcentowanego na ostatniej sylabie. Nie jest wa偶ne, by艣 zapami臋ta艂 te je na pocz膮tku. Po prostu naucz si臋 je rozpoznawa膰, gdy natrafisz na nie.

    -ang, -ant, -at, -ent, -eri, -ess, -ion, -ism, -ist, -log, -nom, -tris, -ur, -枚r, -枚s


Samog艂oski: (wszystkie por贸wnania z angielskim odnosz膮 si臋 do brytyjskiej wymowy)

    a
    [a:]
    [a]
    jak w angielskim "father" - ta = bra膰
    jak polskie a - katt = kot
    o
    [o:]
    [o]
    samog艂oska zaokr膮glona, artyku艂owana jak polskie u w wyrazie buda - cho膰 bardziej napi臋ta - ko = krowa
    u
    [u:]
    [u]
    mocno napi臋ta samog艂oska, wargi s膮 zaokr膮glone i 艣ci膮gni臋te ku z臋bom - hus = dom
    samog艂oska zaokr膮glona, podobna do polskiego u w wyrazie zupa, lecz nieco kr贸tsza - brunn = studnia

    [氓:]
    [氓]
    podobne do polskiego o w wyrazie Wo艂ga, lecz bardziej napi臋te i silniej zaokr膮glone - b氓t = 艂贸d藕
    przypomia polskie o - s氓ng = piosenka
    e
    [e:]
    [e]
    podobna do polskiego e w s艂owie klej; wymawiana jednak z bardziej rozci膮gni臋tymi i napi臋tymi wargami - se = widzie膰
    podobnie do polskiego e - fett = t艂uszcz
    i
    [i:]
    [i]
    przypomina polskie i, jednak jest od niego d艂u偶sze - fil = plik
    kr贸tkie i - in = w
    y
    [y:]
    [y]
    przypomina francuskie 鈥漴ue鈥 i niemieckie 鈥漨眉de鈥, wargi s膮 wysuni臋te do przodu i zaokr膮glone - sy = szy膰
    tak samo, ale kr贸cej, co艣 jak niemieckie 鈥瀖眉ssen" i francuskie 鈥瀕u鈥 - sytt = uszyty

    [盲:]
    [盲]
    przed r podobnie do pierwszej cz臋艣ci angielskiego 鈥瀐air鈥 - d盲r = tam. poza tym lekko otw贸rz usta jak we francuskim 鈥瀋haise鈥 - tr盲d = drzewo
    przed r podobnie jak w angielskim 鈥漜arry - stj盲rt = dno. Tak偶e jak [e] - l盲tt = 艂atwy

    [枚:]
    [枚]
    przed r zupe艂nie jak i w angielskim 鈥漛ird鈥 d - f枚r = dla. Tak偶e podobnie do francuskiego deux - s枚t = 艂adny
    przed r jak [枚:] przed r ale kr贸cej - d枚rr = drzwi. Tak偶e jak [枚:] ale kr贸cej - r枚st = g艂os

Sp贸艂g艂oski

    b jak polskie b
    c
    przed i, y, e, 盲, 枚 najcz臋艣ciej jak s.
    przed a, u, o, 氓 najcz臋艣ciej jak k.
    d jak polskie d
    f
    jak polskie f
    g przed i, y, e, 盲, 枚 najcz臋艣ciej jak j
    przed a, u, o, 氓 najcz臋艣ciej jak g
    h zazwyczaj jak polskie h
    j jak polskie a
    k przed i, y, e, 盲, 枚 najcz臋艣ciej jak 艣, ale z lekko cofni臋tym j臋zykiem
    przed a, u, o, 氓 najcz臋艣ciej jak k
    l jak polskie l
    m jak polskie m
    n jak polskie n
    p jak polskie p
    r jak polskie r
    s jak polskie s
    t jak polskie t
    v jak polskie w
    w jak polskie w
    x jak polskie ks
    z jak polskie s

Niekt贸re po艂膮czenia:

    c
    ch, sch co艣 pomi臋dzy sz i 艣, na ko艅cu wyrazu jak sz
    g ge (na ko艅cu wyrazu) jak sz
    j dj, hj, lj, gj jak j
    k kj, tj
    ck
    jak 艣, ale z lekko cofni臋tym j臋zykiem
    jak k
    n ng czytamy tak angielskie ng, w ko艅c贸wce -ing (nie s艂ycha膰 g)
    r rs
    rn
    rl
    rt
    rd
    jak polskie sz
    podobnie do polskiego n, ale z zawini臋tym i znacznie cofni臋tym j臋zykiem
    podobnie do polskiego l, ale z zawini臋tym i znacznie cofni臋tym j臋zykiem
    podobnie do polskiego cz, ale z zawini臋tym i znacznie cofni臋tym j臋zykiem
    podobnie do polskiego d偶, ale z zawini臋tym i znacznie cofni臋tym j臋zykiem
    s sj, skj, stj, sk przed i,y,e,盲,枚 co艣 pomi臋dzy sz i 艣
    t -tion 鈥搒ion (w ko艅c贸wkach) jak -szun


To na tyle, troch臋 du偶o do zapami臋tania, co nie? Ale nie ucz si臋 wszystkiego od razu. Wr贸膰 tu, gdy sko艅czysz kilka lekcji.

Powr贸t do spisu tre艣ci, lub Przejd藕 na g贸r臋 strony , lub Id藕 do lekcji 1


Any opinions, comments, corrections are welcome to this address:

Last updated the 27th of March

Copyright Björn Engdahl 2008